2014-жылдын май айында Кыргыз Республикасынын Парламенти “КР мамлекеттик органдарынын коомдук кеңештери жөнүндө” Мыйзамды кабыл алган. Ага ылайык, Кыргыз Республикасынын тиешелүү министрликтеринде, мамлекеттик комитеттеринде жана административдик ведомстволорунда коомдук кеңештерди түзүү зарыл болчу. Коомдук кеңештердин милдеттерине мамлекеттик органдардын жана алардын кызмат адамдарынын ишмердүүлүгүнө коомдук мониторинг кылуунун механизмдерин түзүү, ошондой эле мамлекеттик саясатты калыптандыруу жана ишке ашыруу жөнүндө чечим кабыл алууга көмөктөшүү кирет. Билим берүүнү өнүктүрүүгө байланышкан көйгөйлөргө карата коомдук кеңештин ишмердүүлүгү үчүн өзгөчө муктаждык бар, анын негизги маани-маңызы төмөнкүдө турат десе болот: дараметинин жана расмий түрдө таанылган ыйгарым укуктардын жоктугунан улам тиешелүү коомдук өкүлдөр КР Билим берүү жана илим министрлигинин билим берүүнү реформалоо боюнча күн тартибине ылайык иш жасашпайт.
“Кыргыз Республикасында билим берүүнү өнүктүрүү жаатындагы реформаларга мониторинг жүргүзүү жана шыктандыруу” долбоору КР ББжИМ караштуу КБКнын дараметин жакшыртууга жана ушул түзүмдүн алкагында жарандык коом менен пикир алмашууга мүмкүнчүлүктөрдү түзүүгө багытталган. Бул билим берүү жаатындагы реформаларды ишке ашыруунун сапатын камсыздоо маселелерин чечип, КР Өкмөтүнүн жарандык коомдун алдында отчет берип туруусун күчөтүүгө, саясий деңгээлде чечим кабыл алуу процессиндеги “жарандык добушту” бекемдөөгө мүмкүнчүлүк берет. Долбоордо жарандык коомду кызматташтыктын түзүмдөлгөн механизмдерин түзүү жана кеңешүү аркылуу саясатты иштеп чыгуу, чечим кабыл алуу жана аларды имплементациялоо процесстерине катыштыруу маселелерине көңүл бурулат. Ошентип, билим берүүнү реформалоо процессинин ачык-айкындуулугу жогорулайт.
Долбоордун максаттары жана ишмердүүлүктүн түрлөрү
Долбоордун алкагында негизги күтүлгөн жыйынтык болуп төмөнкү үч фактор эсептелинет:
- Билим берүү жаатындагы Коомдук байкоочу кеңештин дараметин бекемдөө. КР ББжИМ караштуу КБК 2014-жылдын 24-майындагы “Мамлекеттик органдардын коомдук кеңештери жөнүндө” КР Мыйзамында каралган өз ролун аткаруу үчүн дарамети болушу керек. Долбоор аякташы менен КБК ишмердүүлүгүн өз алдынча жүргүзүүгө жөндөмдүү жана функциялары менен милдеттери так аныкталган институционалдык жактан туруктуу коомдук-кеңешүүчү орган болуп калышы пландаштырылууда.
- КБКнын мамлекеттик бийликтин органдары жана жарандык коом менен иштешүүсү жакшырышы керек, анын максаты болуп билим берүү тутумун реформалоо процессине катыштырууну камсыздоо жана ачык-айкындуулукту жогорулатуу эсептелет. Долбоордун аякташы менен КР ББжИМ мамлекеттик органдар менен жарандык коомдоштуктун ортосунда конструктивдүү диалог жүргүзүү үчүн аянтча болуп калышы керек. Бул транспаренттүүлүк менен отчет берип туруучулукту жогорулатып, коомдун демократиялык негиздерин бекемдөөгө мүмкүнчүлүк берет.
- Жарандык коомдун өкүлдөрү атайын окутуу курстарынан билим алып, билим берүү жаатындагы реформаларды ишке ашыруу процессине мониторинг жүргүзүү, ошондой эле КР ББжИМ караштуу КБК үчүн зарыл болгон, тийиштүү жана аткарса боло тургандай сунуштамаларды киргизип туруу үчүн чоң мүмкүнчүлүктөргө ээ болот. Кыргызстандын билим берүү жаатында иш алпарган активдүү жана ак ниет БӨУ өкүлдөрүнүн дарамети билим берүү жаатындагы реформаларга мониторинг жүргүзүү максатында бекемделмекчи. Долбооордун алкагында БӨУ өкүлдөрү КР ББжИМ караштуу КБК үчүн тийиштүү жана аткарса боло тургандай сунуштамаларды киргизүүгө жөндөмдүү болуп калат.
Долбоордун алкагында аталган жыйынтыктарга жетишүү максатында ар кыл иш-чаралар өткөрүлмөкчү. Аларды даярдоонун жүрүшүндө максаттуу топтордун муктаждыктарын баштапкы баалоо такай мүнөздө өткөрүлө турган семинарлардын, жумушчу жолугушуулардын, кереге кеңештердин жана тааныштыруучу иш-чаралардын натыйжалуулугун жакшыртууга мүмкүндүк берет. Ар кандай жумушчу жолугушуулардын жүрүшүндө КР ББжИМ караштуу КБК операциялык иш-аракеттер планын иштеп чыгып, анда ички уюштуруучулук түзүм, функционалдык милдеттер жана максаттар аныкталмакчы. Тренингдер менен семинарлардын максаты болуп КР ББжИМ караштуу КБК мүчөлөрүнүн жана жарандык коомдун өкүлдөрүнөн турган башка катышуучулардын дараметин арттыруу эсептелинет. Алар окуу программаларын иштеп чыгуу, билим берүү тутумун каржылоо жана башкаруу маселелери же туруктуу өнүгүү нугундагы билим берүү жаатындагы реформаларды ишке ашыруунун багыттары сыяктуу негизги жааттардагы билим берүү реформаларынын жүрүшү жөнүндө маалыматы менен өз ара алмашып турушмакчы. Ушундай эле жол менен КР ББжИМ караштуу КБК мүчөлөрүн жана башка билим берүү тутумуна тиешеси бар болгон коомдук уюмдардын өкүлдөрүн билим берүүнүн сапатын көзөмөлдөө механизмдерине, баалоо ыкмаларына жана мониторинг жол-жоболоруна окутуп-үйрөтүү пландаштырылууда. Ушундай семинарларды жана жумушчу кеңешмелерди өткөрүүнү тийиштүү окуу материалдары менен камсыздоо максатында жогоруда белгиленген темалар боюнча автордук аналитикалык иштерди жана окуу колдонмолорун берүү өтүнүчү менен эл аралык жана улуттук эксперттердин дарегине суроо-талаптар жөнөтүлмөкчү. КР ББжИМдин 2012-2020-жылдарга карата билим берүүнү өнүктүрүү стратегиясына мониторинг жүргүзүү боюнча алгачкы пилоттук долбоор катары натыйжалуу мониторинг жүргүзүүнүн ыкмаларына окутуп-үйрөтүү аркылуу ББжИМ караштуу КБКнын мүчөлөрүнүн жана башка кызыкдар болгон өкүлдөрдүн дараметин бекемдөө пландаштырылууда. Ушул долбоордун алкагында басылып чыккан бардык баяндамалар, колдонмолор жана сунуштамалар маалымат коомчулуктун кеңири чөйрөсүнө жеткиликтүү болушу үчүн веб-сайтка жайгаштырылмакчы.
Төмөнкүлөр долбоордун негизги жыйынтыктары болуп калышы керек:
- КР ББжИМ караштуу КБК ишмердүүлүгү үчүн стратегиялык жана операциялык пландарды иштеп чыгуу;
- Билим берүүнү өнүктүрүү жана билим берүү реформасы жаатындагы негизги багыттар боюнча беш аналитикалык баяндама даярдоо (ЕБнын алдыңкы тажрыйбасы);
- Кыргызстандагы билим берүү реформасынын негизги аспектилери боюнча аналитикалык баяндамаларды даярдоо;
- Мониторинг жол-жоболорун ишке ашыруу боюнча окуу колдонмолорун талдоо (ЕБнын алдыңкы тажрыйбасы) жана коомчулуктун өкүлдөрүнүн билим берүү реформасына катышуусу;
- КР Жогорку Кеңешинин Билим берүү боюнча комитетинин мүчөлөрүнүн жана бул жааттагы эксперттердин арасында коомдук угууларды уюштуруу, алардын жүрүшүндө КР ББжИМ караштуу КБКнын сунуштамалары талкууга алынат;
- Бардык документтер менен окуу материалдары жарыялана турган веб-сайтты такай жаңыртып туруу.